Zodra we het Saastal binnenrijden, worden we overweldigd door brute natuurpracht. De Saastalstrasse, de weg die zich via Saas-Balen en Saas-Grund de berg opkronkelt, doet dat doorheen een indrukwekkend bergdecor.
Toneelschrijver Carl Zuckmayer, die de laatste jaren van zijn leven in Saas-Fee doorbracht, wist het treffend te verwoorden. “Dan zie ik ineens een schouwspel zoals ik dat nog nergens anders heb gezien. Ik sta aan het einde van de wereld en tegelijkertijd aan het begin, aan de oorsprong en in het midden ervan.” Voor de hoogste bergen van Zwitserland moet je in het Saastal zijn, ze vormen als het ware een erehaag voor de gasten die de vier dorpjes komen bezoeken. Tot de 14e eeuw was er in het Saastal maar één gemeente: Saas. Van de vier hieruit ontstane dorpen is Saas-Fee, ook wel de ‘Parel van de Alpen’ genoemd, het bekendst. Dertien vierduizenders omgeven het gletsjerdorp op 1800 meter boven zeeniveau. Op zoek naar verrassende, heerlijke avontuurlijke vakantiebelevenissen is ook 100% Trails te gast in deze prachtige bergwereld.
Aan de ingang van Saas-Fee gaat de wagen de parking binnen. Die blijft daar gedurende ons hele verblijf netjes staan. Een stipt en uitgebreid netwerk van gondels en liften maar ook bussen zorgen voor het vervoer. Een eerste opmerkelijke vaststelling: ook al is het half augustus en doen de temperaturen wel heel erg zomers aan, toch zien we een hoop mensen met ski’s rondsjouwen. De gletsjer is immers ook in de zomer geopend en vele internationale teams komen hier om stevig trainend het volgend winterseizoen voorbereiden. Zelfs wanneer de gletsjer eens voor een dag gesloten is, zien we in een mooi en uitgebreid sportcomplex atleten lopen, sprinten en springen, met gewichten sjouwen… Wij hebben deze keer ski- noch snowboardplannen. We gaan hiken, mountainbiken, marmotten eten geven en ons aan een spannende via ferrata wagen.
Met de mountainbike op verkenning
In bikeshop Sessaasfee, in het centrum van het dorp, staan drie blinkende Santa Cruz mountainbikes ons op te wachten. Pedalen worden gemonteerd, het zadel gaat op de juiste hoogte, klaar voor de Family Loop. Neen, die Family Loop is niet de meest uitdagende of technische route die je mogelijkerwijs in Saas-Fee kan rijden. Maar als familie, met een dochter zonder noemenswaardige mountainbike-ervaring, kiezen we voor ‘better safe than sorry’. De Family Loop brengt je in pakweg een uur helemaal rond Saas-Fee en doet zo een aantal hotspots in en om het dorpje aan. We rijden weg uit het centrum en duiken het lariksbos richting Innere Wald en Üssere Wald in. De weg gaat – nooit echt steil -maar wel gestaag omhoog. Middenin het lariksbos tussen Melchboden en de Bärenfalle komen we op de Märliweg terecht. Langs dit sprookjespad maken kinderen kennis met sprookjes en sagen over Saas-Fee en het omringende berglandschap. Mooi versierde panelen vertellen het verhaal van Pia, die een dag in het kabouterrijk beleeft. Voor kabouterverhalen zijn we net iets te oud geworden, maar als familie met jonge kinderen is het zeker een uitstapje waard. We houden een tussenstop aan de grilplaats en het meertje aan Melchboden. De weg zigzagt zich verder doorheen het bos. Even gaat het op een toch wel steile afdaling – haarspeldbocht inbegrepen – bijna fout maar als snel zijn we opnieuw op pad, richting het bergstation Hannig.
Het volgende hoogtepunt op de Family Loop is Stafelwald, de plaats waar marmotten zich maar al te graag laten opmerken en tegoed doen aan het lekkers dat de vele toeristen en kinderen met zich meebrengen. Langzaam maar zeker rijden we opnieuw richting het dorp van Saas-Fee. Een blotevoetenpad en een verplichte passage aan de Feeblitz Toboggan Run later staan we opnieuw aan de startplaats. De Family Loop is een leuke kennismaking met zowel het dorp en de omgeving van Saas-Fee, erg geschikt voor families met jonge kinderen of zij zonder al teveel mountainbike-ervaring. Voor hen die goed tot erg goed met de mountainbike uit de voeten kunnen, biedt het Saastal meer dan tachtig kilometer aan gemarkeerde paden voor eenieders niveau aan. Wil je je bikeskills aanscherpen, dan kan je in het Bike Skills Park in Kreuzboden boven Saas-Grund terecht.
Kicken aan kabels
In de meest letterlijke vertaling vanuit het Italiaans betekent via ferrata niet meer of minder dan ‘ijzeren weg’. Een via ferrata of klettersteig is een route die helemaal beveiligd is door middel van een ijzeren kabel waaraan je jezelf zekert met een speciale klettersteigset. Langsheen de route kom je vaak laddertjes, touw- en hangbruggen, balken, death rides… en andere hulpmiddelen tegen om je van de ene naar andere bergwand te brengen. Dat de naam Italiaans is, is niet helemaal toevallig. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd in er de Italiaanse Dolomieten in de bergen hevig strijd geleverd. Om soldaten en materiaal doorheen de bergen snel en veilig te vervoeren, werden er stalen kabels vastgemaakt. Later gebruikten klimmers en bergwandelaars deze routes om op moeilijk bereikbare plaatsen te komen. Het recreatief gebruik nam toe en ondertussen vind je in zowat elk bergmassief talrijke via ferrata.
In het Saastal zijn er zo zeven via ferrata gebouwd, de ene al wat moeilijker, langer en uitdagender dan de andere. Ons oog valt op de Gorge Alpin, niet de technisch moeilijkste maar wel de meest spectaculaire in een wonderlijk mooie natuurlijk omgeving. De naam Gorge Alpin of Feeschlucht geeft het natuurlijk al een beetje weg, maar de via ferrata volgt de natuurlijke canyon die bergrivier Fee Vispa, gevoed door de vele gletsjers, vaak honderden meters diep heeft uitgegraven. Met onze gids overlopen we de veiligheidsmaatregelen, doen we klettersteigset en helm aan en maken we ons op voor een avontuur vol adrenaline en kicks. Naast restaurant Zer Slucht dalen we af in de woeste en ruige kloof. Diep onder ons dendert de Fee Vispa. We klimmen en klauteren langsheen rotswanden en balanceren over balken. We gaan van de ene kant van de kloof naar de andere kant. Daarvoor zijn er verschillende manieren. De ene keer zoeken we ons evenwicht op een lange, vervaarlijk wiebelende ladder, de andere keer is het een zipline die je snel overbrengt. We klauteren steeds verder de kloof in.
Ondanks de adrenaline en de verhoogde hartslag is het ook puur genieten van de natuurpracht in de kloof. En ook al ligt de Gorge Alpin niet op grote hoogte, toch is het niet meteen voer voor mensen met hoogtevrees. De meeste via ferrata kan je zonder gids doen. Voor de verschillende ziplines in de Gorge Alpin is er echter speciale uitrusting nodig, een gids is daarom onontbeerlijk. We doen een zipline die ons tot aan de oever van de Fee Vispa in een donkere grot brengt. We lopen over een stalen ladder die halverwege ophoudt en waar de gids ons doorheen laat zakken. Een andere zipline start met een glijbaan, we slingeren als apen naar de overkant om daar in een groot net te belanden en onze weg verder te zetten. Het is urenlange adrenalinerush die ons van Saas-Fee helemaal naar Saas-Grund brengt.
Imposant bergdecor
Met dertien vierduizenders die Saas-Fee omringen en de Dom, de hoogste berg van Zwitserland, moeten we ons natuurlijk ook op grote hoogte begeven. We nemen de lift via Spielboden naar Langflüh. Het uitzicht is adembenemend en indrukwekkend. Omringd door gletsjers en eeuwig besneeuwde bergtoppen voel je je al snel erg klein. Neem nu de Dom, met 4545 m de hoogste helemaal in Zwitserland gelegen berg en de op twee na hoogste bergtop van Europa. Over de herkomst van zijn naam bestaat nogal wat onduidelijkheid. Vermoedelijk is hij vernoemd naar de domheer van Sion, Joseph Anton Berchtold. De Dom staat daar niet alleen, samen met Täschhorn (4491 meter) en Lenzspitze (4292 meter) vormen zij de beroemde Mischabelgroep.
Draai je blik en je wordt overvallen door de pracht van de Allalinhorn (4027 meter) en buurman Rimpfischhörn (4199 meter). Loop die twee bergreuzen over en je komt in Täsch en Zermatt terecht. Het zijn echter niet enkel de bergtoppen die indruk maken, ook de gletsjers doen een ijskoude duit in het zakje. De Hohlaubgletsjer wordt in het zuidoosten van de Allalinggletsjer gescheiden door de Hohlaubgratkam, maar ook Feegletsjer en Mellichgletsjer tonen zich van hun meest brute kant. Het is een bergwereld waar je urenlang naar kan staren. De plicht roept echter. We wandelen langs een pittig bergpad naar Spielboden waar we halt houden bij – alweer – marmotten. Het zijn zonder twijfel de meest schattige inwoners van Saas-Fee. In hun vele tunnels spelen ze verstoppertje. Of laten ze zich uitgebreid zien en voeren.
Een stuwdam en een familieberg
Een stipt netwerk aan bussen – Zwitserland, weet je wel? – brengt ons snel aan de grootste aarden dam van Europa, de Mattmark-stuwdam, boven Saas-Grund. Het stuwmeer wordt gebruikt voor de productie van elektriciteit maar is ook gewoon een heel erg mooie omgeving om in rond te wandelen. Op de dam zelf hou je halt bij verschillende informatieborden. Zo leren we dat in 1958 begonnen werd aan de bouw van de dam. Maar ook dat op 30 augustus 1965 een van de grootste tragedies uit de Zwitserse geschiedenis gebeurde. Op die dag brak twee miljoen kubieke meter ijs af van de Allalin-gletsjer, de lawine bedolf 93 arbeiders, 88 van hen lieten het leven, het gros van hen Italiaanse gastarbeiders. In 2001 werd de stuwdam gerenoveerd om het onderliggende Saastal en de Rhônevallei te beschermen. De wandeling rond het meer voelt een beetje als wandelen aan het eind van de wereld. Het meer ligt helemaal omgeven door bergen en gletsjers. Aan het eind van het meer ligt de Monte Moro Pass en Italië. Datzelfde snelle en stipte busnetwerk brengt ons deze keer naar Kreuzboden, de familieberg bij uitstek. Speeltuintjes, monster scooters, een bikeskills park, een waterpark, kinderboerderij, een pak knappe hiking trails… en uiteraard zoals eender waar in het Saastal, een waanzinnig uitzicht zorgen voor de perfecte afsluiter van onze verkenning. Saas-Fee en bij uitbreiding het hele Saastal is een puur outdoorsportparadijs waar zowel gezinnen, levensgenieters als avonturiers perfect aan hun trekken komen.
