Tussen gravel, vuur en ijs.

Dat IJsland bekendstaat om zijn spectaculair natuurschoon is al lang geen geheim meer. Dat de allermooiste plekjes van IJsland echter in het ongerepte binnenland gelegen zijn, is minder bekend. Een absoluut hoogtepunt in de IJslandse highlands is het Fjallabak Nature Reserve, een natuurgebied verscholen achter de Eyjafjallajökull- en Mýrdalsjökullgletsjers. Dit uitgestrekt gebied is een van de meest spectaculaire vulkanische regio’s van IJsland. Je vindt er een enorme variatie aan landschappen en kleuren, ongeëvenaard in IJsland.

Een greep uit het aanbod: vulkanen, gletsjers, zwarte lavavelden bedekt met groene mossen, uitgestrekte zand- en steenwoestijnen, geothermische warmwaterbronnen, canyons, indrukwekkende watervallen en bergmeren. Het Fjallabak Nature Reserve is toegankelijk per 4×4 via een aantal jeeptracks die enkel in de zomermaanden geopend zijn. Wij echter besluiten deze doortocht ‘Modern Vikings style’ met de gravelbike te doen!

Voor het begin van het verhaal gaan we even terug in de tijd. In 2015 doorkruiste ik een van de ruigste en meest desolate regio’s van IJsland met de mountainbike. Toen reeds borrelde het idee om hier ooit terug te keren voor nog meer fietsavonturen. In 2017 richtte mijn vriendin Modern Vikings op, een reisbureau gespecialiseerd in bestemming IJsland. Al gauw werden de plannen voor een fietsreis weer uit de kast gehaald en begonnen we een route uit te tekenen en de reis organisatorisch vorm te geven. Zes jaar later is het eindelijk zover: met een groep gravel- en mountainbikers gaan we de Fjallabak Traverse rijden, goed voor meer dan 450 kilometer en 5000 hoogtemeters, offroad tussen gletsjers, warmwaterbronnen en vulkanen. Een pioniersversie, want nooit eerder op de fiets gedaan. Overnachten doen we in berghutten. Bagage en maaltijden worden met een 4×4 terreinwagen vervoerd. 

Welkom in Ijsland

Bij aankomst – midden juli 2021 – is het barkoud. Rukwinden tot honderd kilometer per uur teisteren het eiland. We laden onze fietsen in en zetten meteen koers naar het zuidoosten van Ijsland, het startpunt van onze gravel- en mountainbikerit. We rijden via een mooie route die zich een weg slingert langs uitgestrekte moslandschappen, watervallen, ruige rotskliffen en uitgestrekte lavavelden. Onderweg maken we een korte stop aan de Seljalandsfoss waterval. Een pad leidt je helemaal tot achter de waterval. Het is een indrukwekkende ervaring om achter dit majestueuze watergordijn te lopen. 

Onze eerste fietsdag staat in het teken van een laatste fiets- en conditietest. We verkennen de omgeving van Kirkjubæjarklaustur en maken kennis met volgens velen de mooiste kloof van IJsland, Fjaðrárgljúfur. Zelfs tijdens deze eerste verkenningsrit kondigen de lavastenen zich verraderlijk aan voor banden en materiaal. De eerste lekke band is alvast een feit. Het lijkt alsof we ons gaan opmaken voor een strijd tussen mountainbikers en gravelbikers. We genieten in ons guesthouse van een fantastisch traditioneel diner en lokale, historische saga’s, verteld door de gastvrouw. De drank vloeit rijkelijk. Niet meteen de beste voorbereiding voor onze start morgen. De volgende dagen zullen we in de bergen doorbrengen, fietsend van hut naar hut. 

Over vulkanische kloven en door rivieren

De Mid Atlantic Ridge in het Fjallabak Nature Reserve schetst de contouren van onze rit. Die Mid Atlantic Ridge is eigenlijk een onderzeese bergketen op de bodem van de Atlantische Oceaan. Met ongeveer 16000 kilometer is het de langste en meest uitgestrekte bergketen ter wereld, maar doordat hij grotendeels onder water ligt, blijft hij aan het zicht onttrokken. Slechts op een paar plaatsen komt het gebergte boven het oppervlak van de oceaan. IJsland is er daar een van. Vulkanen en gletsjers zorgen voor zeer gevarieerde landschappen. Het rotsachtige terrein, de lava-woestenij, steile vulkaanflanken en onoverbrugbare rivieren met af en toe een singletrack zorgen voor een onvergetelijke ervaring.

Voor de eerste etappe vliegen we er met honderd kilometer en meer dan tweeduizend hoogtemeters meteen stevig in. We verlaten de bewoonde wereld en we volgen een track richting het gebied van Laki of Lakagígar, een spleetvulkaan die eind achttiende eeuw een immense natuurramp veroorzaakte. Met een lengte van 24 kilometer is het de grootste vulkanische kloof ter wereld. Een aarden piste slingert doorheen een sterk geërodeerd heuvellandschap en we fietsen door eindeloze lava- en zandwoestijnen.

De eerste rivieroversteek kondigt zich aan. In het begin zijn we allen nog heel voorzichtig en ruilen we nog onze fietsschoenen voor waterschoentjes. Na verloop van tijd worden we steeds meer Modern Vikings en proberen we gewoon te fietsen dwars door de rivieren. Neen, dat lukt niet altijd… De mountainbikers rijden met gemak door een rivier van pakweg vijftig meter breed. De gravelbikers kijken bewonderenswaardig toe en doen de doorsteek te voet. Wat een uitzichten: eerst een als Mordor aandoende woestenij met zwarte lavagesteenten onder een donker dreigend wolkendek, nadien breekt de zon door en krijgen we voor het eerst oneindige uitzichten te zien. Onze slaapplaats, de Hólaskjól berghut, ligt aan de rand van een grillig gestolde lavastroom met vlakbij een waterval omringd door perfect gevormde basaltzuilen. Het was een intense rit, de heroïsche verhalen zullen nog geruime tijd meegaan. 

Tussen droom en dreiging

Vandaag trekken we dieper het binnenland in. We volgen een rivier die tussen het lavagesteente en de felgroene mosheuvels meandert. Via een natuurlijke basaltrug steken we een wild stromende bergrivier over en komen we bij de Zwanenmeren, ware oases van rust en groen. Van hieruit fietsen we over fantastische singletracks en gravelwegen in de richting van de machtige Mýrdalsjökullgletsjer.

We fietsen door een onwezenlijk maanlandschap over vulkanisch zand en as, parallel met de ijskap. Je kan als het ware de gletsjer bijna aanraken, de temperatuur zakt ook onmiddellijk met een paar graden. Her en der steken groene vulkaankegels boven de gitzwarte vlakte uit. Zoals Mount Mælifell, een van de meest iconische bezienswaardigheden van IJsland. Een ontzagwekkende, met groen mos bedekte piramide die helemaal alleen staat in dit uitgestrekt, zwart woestijnlandschap. Een onvergetelijke tocht doorheen een buitenaardse wereld, tussen droom en dreiging… We waden door enkele kleine vlechtende riviertjes en na een tijdje maken de zwart/wit landschappen plaats voor een verrassend groene mosvegetatie. Materiaalpech zorgt voor oponthoud. Met een snelbinder wordt een versnellingskooi op zijn plaats gehouden, goed genoeg om – met twee versnellingen – de finish te halen. Verder oponthoud kondigt zich aan in de vorm van een doodlopend bergpadje. De laatste vijf kilometer leggen we te voet af. Bij een rivier zetten we een bivak op, waar chefs Fred en Dieter een heerlijk diner met gegrilde zalm bereiden. Verhalen en – later die nacht gesnurk – van een luidruchtige groep Ijslanders maakt er in de Hungurfit berghut een korte nacht van.

Biertje in de warmwaterbron

Vandaag leidt de Fjallabak Traverse ons door donkere, grillig gestolde lavavelden en langs pastelgekleurde vulkaanflanken, op de tektonische splitsing tussen Noord-Amerika en Eurazië. Het is een door vulkaanuitbarstingen gevormd gebied, ruig en onvoorspelbaar. De zeer gravelvriendelijke piste brengt ons over de wegen waar ook de beroemde Laugavegur wandelroute voorbij passeert, langs stoompluimen, borrelende heetwaterbronnen en felgekleurde zwavelafzettingen uit de grond. We bevinden ons hier in een van IJslands meest actieve geothermische gebieden. In Landmannalaugar, de wereldberoemde bivakplaats, lassen we een stop in. Dit actief vulkanische gebied valt op door zijn ryolietbergen met een fantastisch kleurenpallet, van blauw naar groen via rood en oranje. Landmannalaugar is een grotendeels met lava bedekt dal waaruit ook een warmwaterrivier ontspringt. Dit moet je Modern Vikings geen tweemaal zeggen.

We nemen een heerlijk warm bad, de biertjes vloeien rijkelijk. Via goedlopende gravelbanen cruisen we verder naar onze overnachtingsplaats, Landmannahellir. Een overheerlijke lamsbout op de barbecue zorgt voor een perfect einde van een perfecte dag. 

Poort tot de hel

Het einde kondigt zich langzaam maar zeker aan. Op een zanderige lavaondergrond rijden we, voornamelijk bergaf, richting onze eindbestemming. De gevreesde Hekla, één van de meest actieve vulkanen van IJsland en bij uitbreiding van de wereld, vormt het belangrijkste oriëntatiepunt vandaag. Hekla is sinds de kolonisatie van IJsland reeds achttien keer uitgebarsten en jaarlijks wordt een nieuwe grote eruptie voorspeld. We fietsen letterlijk op vulkanische as, laverend tussen de grote uitgespuwde brokstukken gestolde lava.

Hoe dreigend de Hekla ook, de alomtegenwoordige zon maakt het schouwspel vandaag wel zeer aangenaam. Het is niet meteen de ‘poort tot de hel’, de naam waarmee Hekla bekend staat. Via slingerende gravelwegen komen we steeds dichter bij de bewoonde wereld. Zwarte lava-as maakt steeds meer plaats voor mos en vruchtbare bodem. Uiteraard verlopen die laatste kilometers met een stevige wind op kop. Iedereen moet diep in zijn krachtenarsenaal tasten. De pioniers van deze Fjallabak Traverse hebben zich de voorbije vijf intense dagen als Modern Vikings geweerd. Het was een bijzonder intense ervaring, een wondermooie helletocht. Iedereen is moe, maar voldaan. En de strijd der fietsen? Die is duidelijk beslecht in het voordeel van de mountainbike, daar zijn zelfs de allergrootste gravelnerds nu van overtuigd.

Actieve vulkaan

Genoeg gefietst, tijd voor ontspanning! Of toch niet… ons laatste dagje IJsland zou een rustige dag sightseeing en een frisse pint in Reykjavik worden. Het toeval wil echter dat er op amper honderd kilometer een actieve vulkaan aan het rommelen is. Dat willen we niet missen. In het kleine kustplaatsje Stokkseyri eten we de beste langoustinesoep van Ijsland. We zetten onze tocht verder naar het schiereiland Reykjanes, in het zuidwesten van IJsland. Hier is sinds 19/03/21 de vulkaan Fagradalsfjall aan het uitbarsten. IJslands nieuwste – toen nog steeds actieve – vulkaan kent naar IJslandse normen een kleine uitbarsting, die desalniettemin voor ons toch bijzonder de moeite is! In een spleet van een goede vijfhonderd meter stroomt lava uit de aarde. En het meest bijzondere: je kunt er naartoe wandelen! IJslanders noemen het daarom zelfs een ‘toeristische vulkaan’: goed toegankelijk en als je de regels in acht neemt, loop je geen gevaar. Het blijkt een pittige hike te worden, we wandelen naar de reeds gestolde muur van lava in de Nátthagi-vallei en vervolgens naar Langihryggur. Naarmate we verder naar boven wandelen, krijgen we steeds beter zicht op de open krater en stromende lava! Na dagenlang te fietsen tussen eeuwenoud gestold lava voelt dit als hét orgelpunt van onze expeditie. Hier aanschouwen we live hoe het grillige IJslandse landschap tot stand komt. Adembenemend! We nemen de tijd om dit natuurspektakel in ons op te nemen. Vaders bellen hun kinderen, foto’s worden genomen. We worden er zowaar zelfs stil en filosofisch van. Die avond klinken we op een wondermooie en intense fietservaring, op menig adembenemend spektakel, maar toch vooral op de vriendschap tussen Moderne Vikingen.

Modern Vikings

Modern Vikings is een gespecialiseerde reisorganisator met maar één focus: het prachtig pure IJsland! Modern Vikings is het resultaat van een uitgesproken passie voor IJsland. Dankzij hun uitgebreide reis-, werk- en verblijfservaring op de bestemming kunnen zij een uniek reisaanbod aanbieden ver weg van de platgetreden paden. Denk aan roadtrippen doorheen constant veranderende landschappen, hiken te midden van extreme natuurfenomenen en wegdromen bij het mysterieuze (noorder)licht. Maar er is meer! Meer dan ooit is het land tegenwoordig een culinaire hotspot, een walhalla voor muziekfanaten en dé ultieme bestemming voor onthaasting en wellness. Modern Vikings biedt belevingsreizen aan buiten het gewone. Naast de klassieke rondreizen focussen ze daarbij ook op themareizen vanuit de meest diverse invalshoeken. Lokaal, authentiek en puur zijn de kernelementen. Immers, IJsland moet je niet alleen zien, je moet het vooral beleven. Een volgende editie van de epische Fjallabak Traverse wordt gepland in de zomer van 2023. 

www.modernvikings.be